Sağlığın ve zindeliğin korunması için gerekli olan beslenme düzenine diyet denir.
Sağlığın ve zindeliğin korunması için gerekli olan beslenme düzenine “diyet” denir. Şişmanlık hem estetik olarak, hem de sağlık açısından özenilir bir durum değildir. Orta yaşa doğru insanlar daha çok kilo alma eğilimindedirler. Şişmanlığın nedenlerinden biri harcanandan çok kalori almaktır. Kilo vermek istiyorsanız aldığınız kalori miktarını kısmak ve ideal kiloya geldikten sonra da o kiloyu korumaya özen göstermelisiniz.
Diyet Çeşitleri
Dünyada şişmanlığın gün geçtikçe artması ve obezite hastalığının çok fazla yaygınlaşması tedavi yöntemlerinde diyet çeşitlerinin artmasını sağlamıştır. Dünyada kabul görmüş ünlü ve popüler diyet çeşitlerinin birçok kişi tarafından uygulandığı bilinmektedir. Son yıllarda kısa sürede oldukça kilo verdiren bu popüler diyet çeşitlerine büyük bir talep bulunmaktadır. Bunlardan bazıları hakkında sizlere ufak notlar aktaracak olsam da diyetin kişiye özel olması gerektiğini unutmayınız.
1. Detoks Diyeti
Diyet çeşitleri arasında yer alan detoks diyeti vücudumuza giren atık ve toksinleri atar. Hızlı kilo vermek isteyenlerin ilgisini çeken detoks diyeti kısa süreli bir diyettir.
- 5 günlük diyet ayda 1 kez 3 ay tekrarlanmalı
- Dört litre sudan az su tüketilmemeli. Bir su bardağı sıcak suyun içine limon sıkıp içilmeli
- Bir hafta boyunca alkol ve sigara kullanılmamalı
- Tuz kullanma mümkün olduğunca azaltılmalı
- Ara öğünler ihmal edilmemeli
- Yağsız yoğurt tüketilmeli
- Detoks diyetinin uygularken şeker yerine doğal tatlandırıcı kullanılmalı
2. Dukan Diyeti
Karbonhidratlı besinler tüketilmemesi gibi bir katı kuralı dışında yemek yeme konusunda diyet çeşitleri arasında esnek bir yapısı vardır. Diyet yapanlar için en önemli husus stresten uzak kalmak olduğu için buna yönelik yöntemler üzerinde yoğunlaşmaktadır.
- İlk beş günlük dilimde iki veya üç kilo zayıflamayı öngören dukan diyeti ilk 10 günlük dilimde proteini yüksek olan süt ürünleri, et ve yumurtaya ağırlık verilmektedir
- Diyabet ve kolesterol gibi hastalığı bulunanlar ve kısa süreli diyet yapmak isteyenlere önerilmeyen bu diyet 5 ay sürmektedir.
3. Atkins Diyeti
Haftada yaklaşık 2 kilo vermeye hedefleyen bu diyet günlük 1100 kalori olan hedefte diyet çeşitleri arasında yağlı besinlerin serbest olduğu tek popüler zayıflama yöntemidir. Diyet çeşitleri içinde aşırı kilolu kişilerin en fazla tercih ettiği diyettir. Amerikalı uzman Atkins tarafında hazırlanmıştır.
- Proteinli ürünlerin fazla tüketilmesi nedeniyle tokluk hissi verirken iştahı kapatır.
- Kilo verilirken aynı anda vücutta su kaybına da sebep olmaktadır.
4. Pritikin Diyeti
Bu diyet türü ise diyet çeşitleri arasında kalp hastaları için düzenlenmiş tek diyettir. Vejetaryenler içinde uygun olan bu yöntemi düşük kalsiyum içerir. Hayvansal ve süt ürünleri kısıtlıdır, kalsiyum ve B12 vitamini yetersizliğine neden olabilir.
- Pritikin diyeti porsiyon azaltmak değil bunun yerine her gün yedi küçük öğün yedirmeyi amaçlamaktadır.
- Sağlıklı ve doğal olan ürünlerin çok fazla tüketilmesi sebebiyle diyet yapmak isteyenler için tercih edilmektedir.
5. İsveç Diyeti
Kalorisi düşük olan isveç diyeti yönteminde kahve, çay ve diğer meşrubatlar önerilmemektedir. Kalorisi düşük olduğu için metabolizmayı yavaşlatacağından bir haftalık kısa sürelerde uygulanmaktadır.
- İsveç diyetini haftayı tamamlamadan bırakılmamalıdır.
- 2 haftadan fazla uzatılmamalıdır.
- Gün içerisinde yaklaşık 2 litre su içilmelidir.
Unutmayın yanlış uygulanan diyet çeşitleri saçların dökülmesine, bağışıklık sisteminin azalması gibi birçok sağlık problemlerine de neden olabileceğinden diyetisyenler tarafından önerilmelidir.
6. Ketojenik Diyet
Ketojenik diyet kısaca düşük karbonhidrat, yüksek yağ ve yeterli protein alımı şeklinde özetlenebilir. Russell Wilder 1921 yılında bu diyeti ilk kez epilepsi tedavisi için geliştirmiştir. Diyette enerji verici olarak karbonhidrat yerine yağ içeren besinler kullanır. Klasik bir ketojenik diyette yağ, protein ve karbonhidrat oranı 4:1 olur. Yaş ve diğer sebeplere bağlı olarak oranlar 1:1 ile 3:1 arasında değişebilir. Ketojenik diyetin modifiye edilmiş hali olan Atkins diyeti ile yüksek yağ tolere edilebilirliği artar.
7. Akdeniz Diyeti
Akdeniz diyeti UNESCO tarafından 2010 yılında insanlığın somut olmayan kültürel mirası olarak kabul edilmiş bir programdır. Diyetin obeziteden tip 2 diyabete birçok farklı sağlık sorununu azaltmasının yanı sıra uzun ve sağlıklı bir ömür ile ilişkilendirilmesi dikkat çekicidir. Bu nedenle birçok insan tarafından kilo vermenin dışında sağlıklı yaşam için tercih edilir. Yüksek oranda sebze, meyve, kuru baklagiller ve zeytin tüketilen bir beslenme düzenidir. Yağ kaynağı olarak sağlıklı olması ile bilinen zeytinyağı kullanılır. Diyette balık ve deniz ürünleri orta seviyede, kırmızı et ve alkol tüketimi düşük seviyededir. Beslenme modelinde birçok farklı yiyecek ve içecek yer aldığından besin yetersizliği sorunu nadiren ortaya çıkan ideal bir program olarak görülür.
8. Patates Diyeti
Günde yaklaşık yarım kilo vermeyi sağladığını iddia eden patates diyetinde 3-4 gün boyunca sadece bu besin ana yiyecek kaynağı olarak tüketilir. 1849 yılından beri uygulanan ve 2016 yılında The Potato Hack: Weight Loss Simplified kitabının yayımlanmasıyla tekrar yaygınlaşan bir diyet türüdür. Kitabı yayınlayan Tim Steele’nin iddiası ise “Patates bugüne kadar bulunan en iyi diyet hapı” olduğu yönündedir. Diyet 7 kural çerçevesinde şekillenir. İlk 3-4 gün sade pişmiş patates yemek ve su, kahve dışında başka içecek ya da yiyecek türü tüketmemek, hafif egzersiz yapmak başlıca kurallardır.
9. Protein Diyeti
Protein diyeti adından da anlaşılacağı üzere yüksek protein alımına dayalı olarak düzenlenir. Karbonhidrat tüketimini düşürerek protein ve yağ tüketimini artıran bir yiyecek listesi hazırlanır. Diyette basit karbonhidratlar olan tatlılar ve beyaz unlu besinler tamamen terk edilir. Kompleks ve yüksek yararlı karbonhidrat kaynakları olan kuru baklagil ve tahıl türleri gibi besinler tercih edilir. Atkins, Dukan, Paleo ve ketojenik diyetler yüksek proteinli beslenme düzenleri arasındadır.
10. Aralıklı Oruç Diyeti
Aralıklı Oruç diyeti aslında aralıklı açlık diyeti türlerinden biridir. Farklı sıklıkta ve uzunlukta düzenlenen açlık döngüleri arasında Ramazan ayında tutulan oruç da yer alır. Açlık günlerinde enerji alımı kısıtlanır, tokluk günlerinde serbest beslenme stili uygulanır.Bu diyet türlerinin yağ kitlesi, kan basıncı, LDL kolestrol ve ağırlıkta düşüş yarattığı kanıtlanmıştır. Zaman kısıtlı beslenme diyetlerinde ise 8 saatlik döngüler ile sadece yeme – içme ortadan kaldırılır. Yiyecek türleri ise serbest bırakılır. Yapılan çalışmalarda bu diyet türlerinin kısa vadede etkili olduğunu fakat bırakıldığında kilo alımına neden olduğu bulunmuştur.
11. Su Diyeti
Su diyeti adından da anlaşılacağı üzere gün içerisinde sadece sıvıların tüketilmesine dayalı bir beslenme düzenidir. Soğuk su üzerine yapılan araştırmalar vücudun ısı üretmek için kalori yaktığını ve kilo vermeye yardımcı olduğunu gösterir. Ayrıca sıvı alımının artmasıyla böbrekler yoğun şekilde çalışarak vücuttaki toksinlerin atılmasına da destek olur. Günde en az 2 litre sıvı alımına dayalı su diyetinin uzman kontrolünde yapılmalı ve aşırılıktan kaçınılmalıdır.
12. Ayurveda Diyeti
Ayurvedik tıp ilkeleri ile düzenlenen bir diyet listesi olmasının yanı sıra enerji dengeleyici olduğu iddia edilen Ayurveda diyeti bu yönüyle diğer çeşitlerden ayrılır. Hindistan’ın binlerce yıldır uyguladığı sağlıklı yaşam sistemi olarak adlandırılan Ayurveda evrendeki 5 temel element üzerinden şekillenir. Hava, su, ateş, toprak ve akash yani boşluk elementlerinin enerjisi olduğuna inanılır. Ayurvedik beslenme düzeninde kişinin zihin ve beden dengesini yakalaması için beslenme düzenini değiştirmesi gerektiği savunulur.
13. Paleo Diyeti
Paleo diyeti adını Paleolitik Çağ’dan aldığı için taş devri diyeti, mağara adamı diyeti ve avcı – toplayıcı diyeti gibi farklı isimlerle de anılır. İlk kez 1975 yılında Walter Lyle Voegtlin tarafından yazılan kitap ile ortaya çıkmıştır. Meyve ve sebze, balık, tohum tüketimi, işlenmiş gıdaların terk edilmesi ve hareket halinde olmak diyetin üç ana maddesidir.
Diyet türleri insanların farklı ihtiyaçlarına yönelik olarak ortaya çıkmıştır. Kişinin yaşı, hastalıkları, kilo vermek gibi hedefleri, kaç gün içerisinde hedefine ulaşmak istediği gibi unsurlar diyet türü seçiminde etkilidir. Sağlıklı yaşam, hastalıklardan korunmak, var olan hastalıkların belirtilerini azaltmak ya da estetik amacıyla diyet yapılabilir. Yukarıda verilen diyet çeşitleri sadece birer tür olup kişisel olarak en doğru diyetin seçilmesi için uzman diyetisyenlerden yardım alınmalıdır. Ayrıca unutmayın ki egzersiz ve hareket olmadan hiçbir diyet yeterince iyi sonuç vermez ve kalıcılığa sahip olamaz. Önemli olan dönemsel olarak beslenmeyi değiştirmek değil, sağlıklı beslenmeyi bir alışkanlık haline getirmektir.
Diyet Listeleri
Diyet listesi internet ortamında hemen ulaşılabilen, kilo vermek için umut vadeden ama aslında size hiç uygun olmayan listedir. Sağlıklı kilo vermek için uygulanacak diyet kişiye özel olmalıdır. Diyet yapmanıza rağmen zayıflayamayabilirsiniz. Bu durumda öncelikle kilo kaybınıza engel oluşturabilecek fizyolojik bir sorunun varlığının araştırılması gerekir. Burada kast ettiğim kan grubu diyetleri değil, aksine kan şekerinizin dengesi, troit hormonlarınızın yeterli çalışıp çalışmadığı, vücudunuzdaki demir seviye ve depolarının yeterli seviyede olması ve B12 vitamininizin istenilen aralıkta olması gibi durumlardır.
Tüm bu nedenlerden dolayı zayıflamak için sadece hamur işi ve ekmek grubunu hayatınızdan çıkartmanız, her gün saatlerce fiziksel aktivite yapmanız, internetten medyatik veya medyatik olmayan kişilerce hazırlanmış 500-1000 kalorilik hızlı kilo verdiren, örneğin 5 günde 15 kilo verdiren, zayıflama diyetleri yapmanız veya zayıflama hapı ve tozu gibi ürünler kullanmanız uygun değildir. Unutmayınız ki kolay kilo vermek diye bir hayalin peşinde koşarken sağlığınızdan olabilirsiniz. Bu nedenle zayıflamak istiyorum diyorsanız size en uygun sağlığınızı bozmadan zayıflamanıza yardımcı olabilecek tek şey diyetisyene başvurup her hafta düzenli takip ile kilo kaybını sağlayacak diyetler yapmanız olacaktır.
YORUMLAR