Şeker hastalarının nasıl beslenmesi gerektiği hakkında kafa karıştırıcı bilgiler bulunmaktadır. Bundan dolayı şeker hastaları ne yemeli sorusu oldukça sık sorulmaktadır.
Şeker hastaları için sağlıklı beslenme en az egzersiz kadar önemlidir. Kan şekeri seviyelerini düşük tutmak ve şeker hastalığına bağlı gelişecek istenmeyen durumları (komplikasyon) engellemek için dengeli beslenmeleri gerekir.
Beslenme konusunda sanılanın aksine çok sert ve kısıtlayıcı bir diyet yoktur. Şeker hastaları diğer herkes gibi çoğu gıdayı yiyebilirler. Önemli olan yeterli karbonhidrat, protein, yağ alabilmek ve kan şekerini kontrol altında tutabilmektir.
Şeker hastalarının diyeti kişiye özel olarak belirlenmelidir. Hasta olan kişinin kilosu, boyu, beslenme alışkanlığı, spor alışkanlığı, harcadığı kalori ve hatta sosyoekonomik seviyesi bile verilecek beslenme rejiminde önemli rol alır.
Fazla kilolu olan tip 2 diyabet hastası (bkz: Şeker hastalığı nedir?) için düşük kalorili bir diyet ile kilo kaybı sağlamak, hastanın şeker seviyelerini düşürmeye yardımcı olacaktır. Ama tam tersi zayıf veya normal kiloda tip 1 diyabet hastası biri için aynı diyeti uygulamak oldukça zararlı olup yan etki riskini arttıracaktır. O yüzden diyabet hastaları beslenme rejimini planlarken mutlaka uzman birinden yardım almalılar ve diyet kişiye özel olmalıdır.
Tip 1 diyabetli hastaların diyetleri kan şekerinde dalgalanmayı engellemeye yönelik olarak düzenlenirken Tip 2 diyabetlilerde daha çok kalori kısıtlaması ve kilo kaybı amacıyla planlanır.
Şeker Hastaları Ne Yemeli?
Şeker hastaları için önemli olan sağlıklı ve dengeli beslenmedir. Bunun dışında sanılanın aksine çok fazla kısıtlama yoktur. Dengeli beslenmeleri için tüm besin öğelerinden önerilen miktarda tüketmeleri gerekir.
Sağlıklı bir diyet şu besinleri içermelidir:
- Meyve çeşitleri,
- Sebzeler,
- Bütün tahıllar,
- Az yağlı süt ve süt ürünleri,
- Derisiz tavuk eti,
- Balık eti,
- Fındık ve bakliyat çeşitlerini.
Tip 1 diyabet hastaları özellikler karbonhidrat sayımı ile aldıkları besinlere göre insülin dozlarını ayarlarlar. Bundan dolayı tüketilen besin kadar, ne zaman ve ne kadar yediği de önemlidir.
Şeker Hastaları Nasıl Beslenmeli?
Şeker hastaları için paylaştığımız bu öneriler, sağlıklı beslenmek isteyen herkes için geçerlidir.
- Düzenli yeme alışkanlığı kazanılmalıdır. Bu durum kan şekerindeki (glukoz) dalgalanmaları engeller.
- Yüksek kalorili besinler yerine meyve ve sebze tüketilmelidir.
- Yüksek kalorili soslar, tuzlu ve basit şeker içeren gıdalardan uzak durulmalıdır.
- Yüksek lif oranına sahip kepekli tahıllar tüketilmelidir.
- Bakliyat ürünleri tüketilmelidir. Bakliyat ürünleri düşük yağ içermekle birlikte protein ve liflerden zengindirler.
- Haftada 2-3 defa balık tüketilmelidir. (Kızartma şeklinde tüketilmemeli.)
- Trans yağlardan ve doymuş yağlardan uzak durulmalı
- Az yağlı süt ve süt ürünleri tüketilmeli
- Yiyecek ve içecekleri ile alınan şekerler kesilmelidir. Yani çay ve kahve gibi içecekler şekersiz içilmelidir. Kola tüketilmemelidir.
- Tuz miktarını azaltılmalı, yiyecekler evde az tuzlu yada tuzsuz olarak hazırlanmalıdır.
- Konserve turşu tarzı yüksek sodyum içerikli besinler kısıtlanmalıdır.
- Diyabetik gıda olarak satılan ürünlerin yarar sağlamadığı unutulmamalıdır.
- Yağsız et tüketilmelidir.
Şeker hastalarına karbonhidrat kaynağı olarak önerilen besinler; tam taneli tahıllar, ekmek, kuru baklagiller, sebzeler, meyveler, yağsız süt ve süt ürünleridir.
Posalı yiyecekler diyabet hastalarının mutlaka tüketmesi gereken besinlerdir. Posa besinlerin sindirilemeyen kısmına denir.
Posalı yiyeceklerin faydaları:
- İnsülin ihtiyacını azaltırlar,
- Kan şekerini daha yavaş yükselttikleri için ani dalgalanmaları engellerler,
- Kanda yağların yükselmesini önlerler,
- Uzun süreli tokluk hissi sağlarlar,
- Bağırsak çalışmasını düzenler kabızlığı önlerler.
Posalı yiyecekleri diyette arttırmak için yapılması gerekenler:
- Haftada en az 2 defa baklagiller tüketilmeli
- Pirinç yerine bulgur tercih edilmeli
- Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek tercih edilmeli
- Meyve suları yerine meyve tüketilmelidir. Meyveler soyulmadan, kabukları ile yenmelidir.
- Öğünlerde salata yenmelidir.
Günümüzde diyabet hastaları için önerilen diyet kişiye özel planlanır. Böylece kişinin ideal kilosunu korumasına veya ideal kilosuna düşmesine yardımcı olunur.
Şeker hastalarının beslenmesi hakkında tüm otoriteler şuna vurgu yapmaktadır:
- Meyve, sebze, baklagiller ve posalı yiyeceklerden zengin bir diyet tercih edilmeli
- Rafine karbonhidratlar, trans yağlar, basit hazır şekerler diyetten çıkarılmalıdır.
Şeker hastalarının bu besinlerden ne kadar ve ne sıklıkla tüketeceği kişiye göre değişmekle birlikte, diyetisyen yardımıyla planlanmalıdır.
Şeker hastaları hangi ekmeği yemeli?
Hastaların beyaz ekmekten uzak durmaları gerekir. Beyaz ekmek yerine yüksek oranda life sahip tam buğday, yulaf, kepek ekmekleri diyabetli bireyler için en uygun seçim olacaktır.
Referanslar
- medicalnewstoday ,
- diabets.org,
- mayoclinic,
- diyabet.gov.tr